21 кастрычніка ў Беларусі ад нядаўна адзначаецца “дзень айца”. Рэдакцыя “францішкане.by” з віншаваннямі для ўсіх татаў і айцоў, не амінула гэтай нагоды, каб паразважаць над таямніцай духоўнага айцоўства братоў, бо менавіта “айцамі” найчасцей называюць чальцоў Ордэну.
Францішканскі Ордэн, фармальна вядомы як Ордэн Меншых Братоў, з моманту свайго заснавання быў маяком духоўнага кіраўніцтва і аскетызму. Заснаваны святым Францішкам Асізскім каля 1209 г., ордэн прытрымліваўся прынцыпаў апостальскай беднасці і любові да бліжняга. Гэты рух быў адказам на багацце і матэрыялізм, якія святы Францішак адчуваў у тагачасным Касцёле, выступаючы за вяртанне да прастаты і пабожнасці першых апосталаў. Першапачаткова створаны як “брацкі” Ордэн, з вялікай перавагай “лаікаў” (братоў- несвятароў), пасля выбараў на капітуле ў 1247 годзе генералам Ордэну Яна з Пармы, Ордэн ідзе ў “клерыцкім” напрамку: пасля 1250 г. у Ордэне з’яўляецца каля 50 рэгулярных студэнцкіх дамоў (духоўных семінарый у той час яшчэ не існавала), а значыць усё больш братоў становяцца святарамі, з’яўляюцца шматасабовыя кляштары ў значных еўрапейскіх гарадах, дзе вядзецца актыўная душпастырская і асветніцкая дзейнасць, што ў выніку выльецца ў паўстанне канвентуальнай галіны Ордэну ў 1517 годзе.
Тэрмін «айцы» ў кантэксце Францішканскага Ордэна адносіцца не да бацькоўства, але да ролі духоўнага кіраўніцтва. Францішкане сталі вядомыя як «айцы» для людзей, якім яны служылі, увасабляючы ролю духоўных праваднікоў і апекуноў душ. Іх прыхільнасць да евангелічнага жыцця і служэння бедным зрабіла іх блізкімі і даступнымі для простых людзей, што было рэвалюцыйным у той час.
Уплыў францішканаў распаўсюджваўся далёка за межы іх непасрэдных супольнасцяў. Яны былі вядомыя сваім навуковым укладам, асабліва ва ўніверсітэтах, дзе яны атрымалі права выкладаць у 1256 годзе. Іх інтэлектуальная спадчына ўключае ў сябе мноства мысляроў сярэднявечча і эпохі Адраджэння, якія сфарміравалі тэалагічны і філасофскі дыскурс на стагоддзі наперад.
На працягу гісторыі францішкане сутыкаліся з праблемамі і перажывалі рэформы. Падчас узрушэнняў Французскай рэвалюцыі і свецкіх рэвалюцый 19-га стагоддзя ордэн быў падаўлены ў многіх еўрапейскіх дзяржавах, але пазней быў адноўлены ў канцы 19-га стагоддзя, спачатку ў Іспаніі і Італіі, а затым у Францыі і іншых краінах.
Сёння Францішканскі Ордэн працягвае квітнець, прыстасоўваючыся да патрэб сучаснага свету, захоўваючы пры гэтым асноўныя каштоўнасці, устаноўленыя святым Францішкам. Яны застаюцца сведчаннем трывалай сілы духоўнага бацькоўства і ўплыву жыцця, прысвечанага пакоры, служэнню і спагадзе.
